Ang Panawagang Kumalas sa Mahigpit na Kadena
Tutok na tutok ang maraming kabataan sa ginanap na film showing sa ikatlong palapag ng Pacific Mall sa Lucena City, dakong alas-dos ng hapon, Sabado.
Bahagi ito ng Arts for Human Rights sa pagdiriwang ng "Human rights day"na ayon sa isang tagapagsalita ay ipinagdiriwang din ng buong mundo. Dagdag pa niya pagkatapos ng palabas, ipinakita raw ng pelikula kung gaano kahirap ang pagkilos noong panahon ng mga Hapon dahil walang kalayaan at ang nais lumaban ay nakikibaka nang patago.
Kitang-kita sa haligi ng mall ang iba't ibang larawan na may kaugnayan sa karapatang pantao, na kinaumagahan din ng petsang 'yon idinisplay para sa panimula.
"Disiotso anyos na ako, taong 2015 ako lumahok sa EU Bahaghari. Bale tatlong taon na rin akong kasapi nito,"aniya.
"Paano n'yo, Kuya, naihanay ang ganoon kalalim na na mga salita?" tanong ko.
"Dapat ay natututo tayong alamin ang nangyayari sa bansa dahil bilang kabataan, hindi lamang umiikot ang ating buhay sa paaralan at tahanan. Hindi sa ballpen at kapirasong papel lang."
Kasabay ng pagsasalita ng speakers ng iba't ibang organisasyon, ay ang live painting o pagpipinta ng mga local artists. Kinuha ko na ang pagkakataong 'yon para makapanayam ang isa sa kanila.
Si Jasmine Lacerna, 20. "Taong 2013 ako nagsimulang magpinta nang may kinalaman sa karapatan at hustisya, pero bata pa lang ako, hobby ko na ang pagpipinta ng tao o kaya nam'y kalikasan, " aniya. "Marami napo ba kayong napuntahang lugar?" tanong ko.
"Sa totoo lang, nililibot namin ang buong Pilipinas, sa Maynila, sa mga probinsya. Napuntahan na rin namin ang Hacienda Luisita, na kung saan nakausap ko mismo ang ilang magsasaka doon at kung gaano lang sila kadaling manakawan ng lupa."
"Nanggaling na rin kami d'yan sa Tayabas na pinangyarihan ng demolisyon. May nakausap kaming matandang mag-asawa na wala sila noong panahong giniba ang kanilang bahay. Nagkalat ang gamit nila at ang iba'y nasira nang sila'y dumating.
Aniya'y 30 taon na silang naninirahan doon," dagdag niya.
"Masaya at magaan sa loob kapag nakakapagpinta ako dahil naipaparamdam ko ang naipaparamdam ko ang aking simpatya sa mga nanakawan ng karapatan."
Sa kasagsagan ng pagsasalita ng isang speaker ay pumukaw sa atensyon ng marami ang pagtatalakay sa sistema ng pamamahala ngayon. Ayon sa nagsasalita, may bilang 5,800 na ang namamatay sa extra-judicial killings na mas marami pa sa 3,600 na biktima na namatay sa Martial Law. Dagdag pa niya, isinusulong na raw sa kongreso ang pagbabalik ng death penalty kasabay ng ginagawang batas upang ibaba ang criminal liability sa gulang na siyam.
Sabi pa, karapatan daw ng bawat taong magkaroon ng desenteng pamumuhay, tahanan, at impormasyon. Hindi raw mararamdaman ng tao ang halaga ng kalayaan kapag hindi pa ito tuluyang nawawala.
Di nagtagal ay isang manunulat ng kataga naman ang hiningian ko ng interbyu. " Nagsimula akong magsulat noong 2014, ani Mark Bringel, 20.
"Ano po ang inyong mga isinusulat ?" tanong ko. "Nagsusulat ako ng tula tungkol sa pag-ibig at kwento ng mga marginalized peopleo 'yong mga taong pangkaraniwan lang na hindi napapansin sa lipunan. Kasamahan ko rin dito si Alvin Ursua na manunulat din sa kataga," sagot niya. "Ano pong nais nyong iparating sa mga kabataang gusto ring magsulat?" kasunod kong tanong.
"Bago ka maging writer, maging tao ka muna. Si Alvin ang nagsabi sa'kin n'yan at totoo."
Habang nagmemeryenda ang ilang mga kasapi ng EU Bahaghari ay nakapanayam namain si Aaron Bonette, 22, kasalukuyang Nat'l secretary General ng EU Bahaghari.
"Last 2013, kasama ako sa mga estudyanteng bumuo ng Bahaghari. Kami ang nagtayo
Kasabay ng pagsasalita ng speakers ng iba't ibang organisasyon, ay ang live painting o pagpipinta ng mga local artists. Kinuha ko na ang pagkakataong 'yon para makapanayam ang isa sa kanila.
Si Jasmine Lacerna, 20. "Taong 2013 ako nagsimulang magpinta nang may kinalaman sa karapatan at hustisya, pero bata pa lang ako, hobby ko na ang pagpipinta ng tao o kaya nam'y kalikasan, " aniya. "Marami napo ba kayong napuntahang lugar?" tanong ko.
"Sa totoo lang, nililibot namin ang buong Pilipinas, sa Maynila, sa mga probinsya. Napuntahan na rin namin ang Hacienda Luisita, na kung saan nakausap ko mismo ang ilang magsasaka doon at kung gaano lang sila kadaling manakawan ng lupa."
"Nanggaling na rin kami d'yan sa Tayabas na pinangyarihan ng demolisyon. May nakausap kaming matandang mag-asawa na wala sila noong panahong giniba ang kanilang bahay. Nagkalat ang gamit nila at ang iba'y nasira nang sila'y dumating.
Aniya'y 30 taon na silang naninirahan doon," dagdag niya.
"Masaya at magaan sa loob kapag nakakapagpinta ako dahil naipaparamdam ko ang naipaparamdam ko ang aking simpatya sa mga nanakawan ng karapatan."
Sa kasagsagan ng pagsasalita ng isang speaker ay pumukaw sa atensyon ng marami ang pagtatalakay sa sistema ng pamamahala ngayon. Ayon sa nagsasalita, may bilang 5,800 na ang namamatay sa extra-judicial killings na mas marami pa sa 3,600 na biktima na namatay sa Martial Law. Dagdag pa niya, isinusulong na raw sa kongreso ang pagbabalik ng death penalty kasabay ng ginagawang batas upang ibaba ang criminal liability sa gulang na siyam.
Sabi pa, karapatan daw ng bawat taong magkaroon ng desenteng pamumuhay, tahanan, at impormasyon. Hindi raw mararamdaman ng tao ang halaga ng kalayaan kapag hindi pa ito tuluyang nawawala.
Di nagtagal ay isang manunulat ng kataga naman ang hiningian ko ng interbyu. " Nagsimula akong magsulat noong 2014, ani Mark Bringel, 20.
"Ano po ang inyong mga isinusulat ?" tanong ko. "Nagsusulat ako ng tula tungkol sa pag-ibig at kwento ng mga marginalized peopleo 'yong mga taong pangkaraniwan lang na hindi napapansin sa lipunan. Kasamahan ko rin dito si Alvin Ursua na manunulat din sa kataga," sagot niya. "Ano pong nais nyong iparating sa mga kabataang gusto ring magsulat?" kasunod kong tanong.
"Bago ka maging writer, maging tao ka muna. Si Alvin ang nagsabi sa'kin n'yan at totoo."
Habang nagmemeryenda ang ilang mga kasapi ng EU Bahaghari ay nakapanayam namain si Aaron Bonette, 22, kasalukuyang Nat'l secretary General ng EU Bahaghari.
"Last 2013, kasama ako sa mga estudyanteng bumuo ng Bahaghari. Kami ang nagtayo
ng 1st LGBT organization sa Enverga University. Ngayon ako ang nagsusupervise sa buong 30 chapters nito sa Pilipinas.
Gusto n'yo pong sabihin. Kayo na mga kabatan na katulad ko rin na isang 'bakla' o mapatomboy man, tayong lahat ay parte ng lipunan. At ang lipunan natin ay nangangailangang punan ang mga panawagan na isulong ang karapatan ng bawat isa.
"Makikita nating di pa rin nawawala ang diskriminasyon sa LGBT. Kung mapapansin natin 'yong nangyari kay Jennifer Laude last 2014, siya ay nilunod sa inidoro, sinakal, at pinatay ng kanong navy. Noong taon ding iyon ay 33 beses na sinaksak si Jennifer Ononuevo na taga- Tayabas. Isa rin siyang transgender.
"Sa amin sa LGBT community makakamit lang namin 'yong rights namin kung may equality," Dagdag niya, isipin daw ng tao ang kani-kanilang limitasyon dahil habang nag-eevolve ang mundo ay ganoon din daw ang creativity ng isang tao.
"Gamitin natin ang kanya-kanyang kaalaman para isulong ang ating karapatan."
Ilang minuto pa ay malapit nang matapos ang isang speaker sa unahan at kalauna'y nilapitan ko s'ya. May maipapayo po ba kayo sa mga kabataan patungkol sa karapatan?
"Makinig ng balita, manood ng TV, Magbasa ng dyaryo , bumuo ng kanyang opinyon at magsalita," ani German Mercado, 55, miyembro ng Akbayan Partylist.
Kayong mga bata, hindi dapat maging passive kasdi pinalaki kayo sa ganoong kultura. Laging may authority. Hindi naman natin sinasabing sa lahat, sila ay dominante. Kaya lang, kaya nga kayo pinag-aaral, para maassert n'yo kung ano sa tingin nyo'y tama."
"Prove your word, prove your point. Huwag maging bulag na tagasunod kasi hindi lahat ng awtoridad, tama."
Ibinigay n'yang halimbawa ang nangyayari ngayong giyera sa droga tulad ng kaso sa pagpatay kay Mayor Espinosa. Nasabi ring hanggang ngayon ay wala pa rin ni isang napapatay na drug lord.
"Dati, ang sinasabi ng batas, "to prove beyond reasonable doubt," bago ka mahatulan dahil may rehabilitasyon 'yong tao. Ngayon, inaakusahan ka pa lang, pinapatay ka na."
"Hindi ganito ang nais nating lipunan na pinamamayanihan ng karahasan. Kaya may mga taong hindi makapagsalita dahil takot."
Si German ay may apat na anak at lahat sila'y guro. Pinalaki niya silang marunong mag-analisa at maging mapanuri sa mga kaganapan.
Maya-maya pa ay unti-unti nang nauubos ang mga dumalo sa nasabing pagtitipon, ngunit mayroong ilang hindi natinag ng gabi. Naglagay ng itim na tali sa ulo, nasgsindi ng kandila, at sumama sa mga taong sumisigaw ng...
"Ipaglaban! Karapatan, Karapatan!..."
Gusto n'yo pong sabihin. Kayo na mga kabatan na katulad ko rin na isang 'bakla' o mapatomboy man, tayong lahat ay parte ng lipunan. At ang lipunan natin ay nangangailangang punan ang mga panawagan na isulong ang karapatan ng bawat isa.
"Makikita nating di pa rin nawawala ang diskriminasyon sa LGBT. Kung mapapansin natin 'yong nangyari kay Jennifer Laude last 2014, siya ay nilunod sa inidoro, sinakal, at pinatay ng kanong navy. Noong taon ding iyon ay 33 beses na sinaksak si Jennifer Ononuevo na taga- Tayabas. Isa rin siyang transgender.
"Sa amin sa LGBT community makakamit lang namin 'yong rights namin kung may equality," Dagdag niya, isipin daw ng tao ang kani-kanilang limitasyon dahil habang nag-eevolve ang mundo ay ganoon din daw ang creativity ng isang tao.
"Gamitin natin ang kanya-kanyang kaalaman para isulong ang ating karapatan."
Ilang minuto pa ay malapit nang matapos ang isang speaker sa unahan at kalauna'y nilapitan ko s'ya. May maipapayo po ba kayo sa mga kabataan patungkol sa karapatan?
"Makinig ng balita, manood ng TV, Magbasa ng dyaryo , bumuo ng kanyang opinyon at magsalita," ani German Mercado, 55, miyembro ng Akbayan Partylist.
Kayong mga bata, hindi dapat maging passive kasdi pinalaki kayo sa ganoong kultura. Laging may authority. Hindi naman natin sinasabing sa lahat, sila ay dominante. Kaya lang, kaya nga kayo pinag-aaral, para maassert n'yo kung ano sa tingin nyo'y tama."
"Prove your word, prove your point. Huwag maging bulag na tagasunod kasi hindi lahat ng awtoridad, tama."
Ibinigay n'yang halimbawa ang nangyayari ngayong giyera sa droga tulad ng kaso sa pagpatay kay Mayor Espinosa. Nasabi ring hanggang ngayon ay wala pa rin ni isang napapatay na drug lord.
"Dati, ang sinasabi ng batas, "to prove beyond reasonable doubt," bago ka mahatulan dahil may rehabilitasyon 'yong tao. Ngayon, inaakusahan ka pa lang, pinapatay ka na."
"Hindi ganito ang nais nating lipunan na pinamamayanihan ng karahasan. Kaya may mga taong hindi makapagsalita dahil takot."
Si German ay may apat na anak at lahat sila'y guro. Pinalaki niya silang marunong mag-analisa at maging mapanuri sa mga kaganapan.
Maya-maya pa ay unti-unti nang nauubos ang mga dumalo sa nasabing pagtitipon, ngunit mayroong ilang hindi natinag ng gabi. Naglagay ng itim na tali sa ulo, nasgsindi ng kandila, at sumama sa mga taong sumisigaw ng...
"Ipaglaban! Karapatan, Karapatan!..."
No comments:
Post a Comment